Uşaqları sağlam, təhlükəsiz və xoşbəxt bir şəkildə böyütmək üçün onları müxtəlif fiziki, emosional və sosial təhlükələrdən qorumaq vacibdir. Bu, həm fiziki təhlükəsizlik tədbirlərini, həm də psixoloji və sosial müdafiəni əhatə edir. Aşağıda uşaqları qorumaq üçün əsas sahələr və tədbirlər verilmişdir:
1. Fiziki Təhlükələrdən Qoruma
Ev Daxili Təhlükəsizlik:
Zəhərlənmə:
Kimyəvi maddələr (yuyucu vasitələr, dərmanlar) uşağın əli çatmayacağı yerlərdə saxlanılmalıdır.
Yanğın və Elektrik:
Elektrik prizləri təhlükəsizlik qapaqları ilə bağlanmalı, kibrit və alışqanlar uşaqlardan uzaq saxlanılmalıdır.
Sərt və Kəskin Əşyalar:
Bıçaqlar, qayçı, şüşə kimi əşyalar uşaqların əlinə verilməməlidir
Su Təhlükəsizliyi:
Vanna, hovuz və ya su dolu qablar olan yerlərdə uşaqlar nəzarətsiz buraxılmamalıdır.
Çöldə Təhlükəsizlik:
Yol Təhlükəsizliyi:
Uşaqlara yol hərəkəti qaydaları öyrədilməli və nəzarətsiz küçəyə çıxmalarına icazə verilməməlidir.
Oyuncaqlar:
Yaşlarına uyğun və təhlükəsiz oyuncaqlar seçilməlidir. Kiçik hissələri olan oyuncaqlar kiçik uşaqlar üçün boğulma riski yarada bilər. Bəzən kiçik hissəcikləri olan əşyaları uda bilərlər. Bu tədbirlər xüsusən 1-4yaşlı uşaqlar arasında ciddi uyğulanmalıdır.
Həddindən Artıq Günəş Şüası:
Uşaqlar günəşin zərərli UV şüalarından qorunmaq üçün papaq və günəş kremi ilə təchiz edilməlidir. Uzun müddət qızmar günəş altında qalmamalı (günvurma riski), günə çıxdıqda isə mütləq günəş kremi çəkilməli.
İnfeksiyalardan Qorunma:
Əllərin Yuyulması:
Yeməkdən əvvəl və sonra, tualetdən sonra əlləri yumaq vərdişi öyrədilməlidir.
Peyvəndlər:
Uşağın peyvənd təqvimi müntəzəm olaraq izlənilməli və tamamlanmalıdır. Xroniki xəstəliyi olan uşaqlar qrip mövsümündən əvvəl peyvənd olunmalıdır.
Yoluxucu Xəstəliklər:
İctimai yerlərdə xəstə uşaqlardan uzaq tutulmalıdır. Qapalı yerlərdə mümkün olduğu qədər az olmalı, maska taxmalı, mümkün olduqca qapalı məkanın havası tez-tez dəyişdirilməlidir.
2. Psixoloji və Emosional Təhlükələrdən Qoruma
Emosional Təhlükəsizlik:
Sərt Cəza və Tənqid:
Uşaqlara sərt cəza vermək və ya onları alçaltmaq özünə inamın azalmasına səbəb ola bilər. Sevgi və dəstək mühiti yaradılmalıdır.
Stres və Təzyiq:
Uşaqlara həddindən artıq tələblər irəli sürməkdən çəkinin. Uşaqdan gözləntiləriniz onların yaşlarına uyğun olsun. Uşağım həm dərslərini yaxşı oxusun, həm musiqiyə, həm idmana, həm hazırlığa getsin kimi özünüzün beyninizdə olan vaxtilə həyata keçirə bilmədiyiniz arzuları uşaqda reallaşdırmağa çalışmayın. Hər bir uşaq öz uşaqlıq dövrünü Rahat yaşamalıdır.
Qorxu və Travma:
Onları qorxudan və ya travmaya səbəb ola biləcək məzmunlardan (zorakılıq, qorxu filmləri və s.) uzaq tutun.
Sosial Təhlükəsizlik:
Təhqir və Bullinq (zorbalıq):
Uşaqları bullinqdən qorumaq üçün onlarla açıq ünsiyyət saxlayın və onların hisslərini anlamağa çalışın. Məktəb və sosial mühitdə olan problemlərə vaxtında müdaxilə edin.
Naməlum Şəxslər:
Uşaqlara yad şəxslərlə danışmamaq, onlardan bir şey almamaq və onlarla heç bir yerə getməmək barədə məlumat verin.
Texnologiya və İnternet Təhlükəsizliyi:
İnternetdə təhlükəsiz davranış qaydalarını öyrədin. Yaşlarına uyğun məzmunu izlədiklərinə əmin olun və təhlükəli vebsaytlardan qorumaq üçün valideyn nəzarət proqramlarından istifadə edin.
3. Sağlamlıq və Həyat Tərzini Dəstəkləmək
Düzgün Qidalanma:
Uşaqlar balanslı qidalanma ilə təmin edilməli, qazlı içkilər, şirniyyat və digər zərərli qidaların istifadəsi məhdudlaşdırılmalıdır. Uşaqların qida rasionunda mütləq meyvə, tərəvəz olmalıdır. Bir tərəfli qidalanmadan qaçınmaq lazımdır. Özünüz və ya internetdən oxuduğunuz diyetaları etməyin. Qlütensiz qidalandırmayın. Meyvə suyu yerinə meyvənin özünü verin. Fast fooddan və istənilən növ qazlı sudan uzaq tutun.
Yuxu Rejimi:
Uşaqlar yaşlarına uyğun gündəlik yuxu rejimi ilə təmin olunmalıdır. Yuxu onların fiziki və əqli inkişafı üçün vacibdir. Axşam erkən yatmalı səhər tez oyanmalı ən az 8saatlıq yuxu rejimi olmalıdır.
Fiziki Aktivlik:
Uşaqların hərəkətli həyat tərzi keçirməsi üçün onları açıq havada oyunlara və idman fəaliyyətlərinə təşviq edin.
Müntəzəm Tibbi Yoxlamalar:
Sağlamlıq problemlərini erkən aşkar etmək üçün uşağı mütəmadi olaraq həkim yoxlamasına aparmaq vacibdir.
4. Əxlaqi və Sosial Dəyərləri Öyrətmək
Uşaqlara dürüstlük, hörmət və paylaşmaq kimi dəyərlər aşılanmalıdır.
Onlara təhlükəli davranışlardan, məsələn, siqaret və ya zərərli maddələrdən uzaq durmağı erkən yaşlardan izah edin.
Uşaqların təhlükəsizliyini təmin etmək valideynlərin və cəmiyyətin birgə məsuliyyətidir. Onları sevgi, diqqət və düzgün tərbiyə ilə dəstəkləmək, sağlam və təhlükəsiz bir gələcək üçün əsasdır. Olmaz dediyiniz hər bir davranışın mütləq izahını verin.
